فرش دستباف نهاوند از جمله فرش‌های خوش آب و رنگ ایرانی است که زیبایی بصری ویژه‌ای دارد. در این فرش با استفاده از رنگ‌های درخشان و پر جلوه‌ای مانند قرمز و آبی بهره‌گیری از اشکال چند وجهی منتظمی مانند لوزی نشاط و سر زندگی را به ارمغان می‌آورد. نهاوند که یکی از شهرهای غربی ایران است در فرشبافی در جهان شناخته شده صاحب سبک می‌باشد. ویژگی‌های برجسته‌ای که در این فرش دستباف وجود دارد در کنار زیبایی خاص آن موجب شده تا طرفداران زیادی در سرتاسر جهان داشته باشد. در این مقاله به معرفی و بررسی مشخصات فرش دستباف نهاوند می‌پردازیم.
فرش ایرانی؛ تلفیق هنر و زیبایی
فرش ایرانی یکی از معروف‌ترین انواع فرش در جهان است که به کیفیت و زیبایی شناخته می‌شود. محصولات نساجی برای بخشیدن احساس آرامش و راحتی به بشر طراحی و ساخته شده‌اند که در این بین فرش بافته شده به دست هنرمندان ایرانی در قله آن قرار دارد. فرش ایرانی تلفیقی از هنر و تلاش در کنار هم است که موجب انتقال حس آرامش و شادابی و نشاط در انسان می‌شود. در گذشته بیشتر نقوش جلوه‌گر بر فرش دستباف ایرانی ساده و بر گرفته از اشکال منتظم بود حال اینکه با پیشرفت‌های امروزی دستخوش تحول شده و نقوش متنوعی را در آن به تصویر می‌کشند. در هر حال این هنر ایرانی در تمام دنیا مورد برانگیخته شدن حس تحسین و شگفتی شده است. علاوه بر علاقه مندی دیگر ممالک به فرش‌های دستباف ایرانی جلوه این منسوجات در خانه‌های ایرانی با دکوراسیونی اصیل ایرانی بیشتر خواهد بود.
تاریخچه فرش دستباف نهاوند
10یکی از رایج‌ترین شیوه‌های نامگذاری‌هایی فرش ایرانی بر اساس موقعیت جغرافیایی تولید کنندگان فرش است. به همین خاطر این فرش زیبا و دلنشین به فرش نهاوند معروف شده است. نهاوند شهری تاریخی در استان همدان است که از نظر وسعت در رتبه سوم در این استان قرار دارد. فرش بافی یکی از هنرهای رایج در بین مردمان این استان است و پیشتر با فرش دستباف ننج ملایر از این استان نیز آشنا شدیم و پیرامون آن نوشتیم. یکی از دلایل رواج قالی بافی در این مناطق نیز شغل اصلی مردمان آن یعنی دامپروری است. اصولا در ایران هنر بافندگی بیشتر در مناطقی رواج داشته که دامپروری از مشاغل اصلی مردمان ان خطه بوده است چرا که دسترسی به مواد اولیه برای بافت به آسانی در اختیار مردم قرار داشت. نهاوند یکی از معدود شهرهای ایران است که همچنان بافتن قالی و فرش در آن رواج داشته و مرسوم است. به همین دلیل بخش قابل توجهی از صادرات فرش دستباف ایرانی به خارج از کشور متعلق به این منطقه می‌باشد.
مشخصات فرش دستباف نهاوند
بسیاری از علاقه‌مندان و متخصصین در زمینه فرش دستباف بر این باور هستند که فرش نهاوند از محبوب‌ترین انواع فرش ایرانی محسوب می‌شود. دلیل این نظر را باید در ویژگی‌های بارز این فرش دانست. این مشخصات عبارتند از:
نوع بافت
شیوه بافت فرش در این مناطق اغلب تخت باف بوده هر چند گاهی نیز به شیوه نیم لول نیز بافت می‌شود. گره‌های مورد استفاده نیز هم از نوع گره ترکی و هم از نوع گره فارسی است. ارتفاع پرزها در این فرش اغلب بلند و گوشتدار هستند. بافت قالی در نهاوند بیشتر به صورت تک پوده انجام می‌شود و این یکی دیگر از ویژگی‌های بافت فرش در این منطقه است.
مواد اولیه
پشم و پنبه از اصلی‌ترین الیاف مورد استفاده در بافت فرش در نهاوند است. البته امروزه از انواع نخ پنبه نیز برای بافت فرش استفاده می‌کنند. اما در زمان گذشته تنها از الیاف رایج در منطقه یعنی همان پشم برای بافتن قالی و فرش بهره برده می‌شد. اما ویژگی اصلی در خصوص مواد اولیه به کار رفته در این فرش‌ها کیفیت بالایی است که الیاف مورد استفاده دارند. پشم براق و البته لطیف از مهم‌ترین متریال مورد استفاده در بافت این فرش زیبا و انرژی بخش است.
رج شمار
منظور از رج شمار تعداد گره‌هایی است که در 7 سانتی متر مربع از فرش زده می‌شود. این میزان برای سنجش کیفیت فرش مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این ترتیب که هر چه رج شمار یا تعداد گره‌های موجود در هفت سانتی متر مربع از فرش بیشتر باشد کیفیت و به تبع آن قیمت فرش نیز بیشتر خواهد شد. اما در مورد فرش دستباف نهاوند باید گفت که از رج شمار بالایی برخوردار بوده و به همین خاطر کیفیت بالایی نیز دارند. در گذشته رج شمار این فرش‌ها 25 بود اما امروزه در حدود 30 الی 40 در نظر گرفته می‌شود.
رنگ فرش و قالی
ویژگی و شاخصی که در فرش نهاوند موجب محبوبیت زیادی شده است تناژ رنگی است که در آن به کار گرفته می‌شود. نهاوند فرش‌های بسیار خوش آب و رنگی را تولید می‌کند. این زیبایی بصری موجب جذب مخاطب به سوی این فرش و قالی‌ها می‌گردد. اما این رنگ‌ها نیز به دو گروه طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند. بیشتر رنگ‌های طبیعی از گیاهان گرفته می‌شوند و جلوه خاصی به فرش می‌بخشند. همچنین از نظر سلامتی و ماندگار بودن نیز رنگ‌های طبیعی بر رنگ‌های مصنوعی ارجحیت دارند. از نظر شیوه رنگ آمیزی باید گفت که در بافت این فرش‌های دستباف زیبای نهاوندی رنگ قرمز کدر را در زمینه‌ای به رنگ آبی تیره استفاده می‌کنند. این ترکیب اصلی‌ترین ساختار حاشیه در فرش را تشکیل می‌دهد. هر چند که این یک قاعده کلی برای فرش‌های نهاوند است اما استثناهایی هم دارد. در مجموع می‌توان چنین جمع بندی کرد که حضور رنگ قرمز کدر در پس زمینه آبی نشان از فرش نهاوندی دارد.
اندازه و ابعاد فرش
یکی دیگر از وجوه تمایز در این فرش نسبت به دیگر انواع آن اندازه و شکل ظاهری است که دارد. ندرتا فرش‌های نهاوند را در ابعاد بزرگ می‌توان یافت. اندازه‌های مرسوم برای بافت این فرش‌ها کوچک و در اندازه قالیچه است. بیشتر فرش دستباف نهاوند را در ابعاد 2.5 * 1.5 می‌بافند. بیشترین میزان از تولیدات فرش در این منطقه در ابعاد 4 متری و پرده‌ای است.
نقشه و طرح
تنوع بالای طرح و نقشه نیز از دیگر شاخصه فرش‌های بافته شده در نهاوند است. در بین تنوع نقش و نگار سه طرح عشوند و لچک سفید و حیدری از شهرت و تکرار بیشتری برخوردارند به طوریکه می‌توان آن‌ها را جزو طرح‌های شناخته شده در جهان دانست. در این فرش‌ها از طرح‌های هندسی در کنار یک ترنج و پس زمینه‌ای از اشکال کوچکتر استفاده می‌گردد. این در حالی است که در چند سال اخیر به دلیل محبوبیتی که طرح عشوند در بین مردم پیدا کرده است بیشتر استفاده می‌کنند. طرح عشوند امروزی از یک ترنج گرد که در اصطلاح فرش بافی به آن شمسه نیز گفته می‌شود استفاده می‌کنند. استفاده از رنگ‌های شاد در کنار این طرح‌های خاص موجب جذب آسان مخاطب می‌گردد. نکته جالب توجه در خصوص طرح‌های عشوند این است که در اصل عشوند نام روستایی در نهاوند بوده و به دلیل استقبال زیادی که از فرش دستباف در این منطقه شده است مردان نیز در کنار زنان به کار بافت فرش روی آورده‌اند.
قیمت فرش دستباف
فرش‌های دستباف به دلیل زمان بر بودن و دشواری زیادی که بافت آن‌ها به همراه دارند از جمله فرش‌های گران قیمت به شمار می‌روند. در این میان فرش دستباف نهاوند به دلیل استقبال زیاد از آن در بازارهای جهانی و صادرات بیشتر آن در سطح بالاتری قرار گرفته‌اند. اما با توجه به هنر پنهان و عیان در این فرش‌ها باید گفت ارزش مبلغی که برای خرید آن‌ها پرداخت می‌شود را دارند. فرش نهاوند در بین انواع مختلف فرش دستباف کیفیتی مثال زدنی دارد. فرشبافی در نهاوند هنوز بر سنت‌های اصیل ایرانی استوار است و همین موضوع شاید راز محبوبیت و جاودانگی آن در بین تمام هنرهای ایرانی باشد.
برای اینکه از کیفیت فرش دستبافی که خریداری می‌کنید مطمئن باشید با مشاورین و کارشناسان ما در گالری فرش عرسین تماس گرفته و نمونه‌های موجود در گالری را مشاهده کنید. با فرش عرسین خریدی مطمئن و لذت بخش را تجربه خواهید کرد.
جمع بندی
فرش دستباف نهاوند یکی از معروف‌ترین انواع فرش ایرانی است که نه تنها در داخل کشور بلکه شهرتی جهانی دارد. در بسیاری از ممالک فرش ایرانی را به نام فرش‌های بافته شده در نهاوند می‌شناسند. همین موضوع نشان دهنده زیبایی و کیفیت توامان این فرش است. رنگ‌های شاد و دلنشین در کنار طرح‌های سنتی و اصیل از شاخصه‌های اصلی در این فرش به حساب می‌آید.
