فرش دستباف ننج ملایر یکی از معروف‌ترین و اصلی‌ترین فرش‌های دستبافت در ایران است که قدمت تاریخی دارد. ننج یکی از مراکز مهم فرش بافی در استان همدان است که فرش‌های کم نظیری را تولید می‌کند. زیبایی و رنگ آمیزی بی‌نظیری که در این فرش وجود دارد از نقاط قوت آن محسوب می‌شود و یکی از دلایل ماندگاری آن در طول زمان بوده است. در طراحی این فرش از اشکال منتظم هندسی استفاده شده است و زمینه اصلی رنگ‌ها نیز قرمز و آبی کار شده که همین امر به ایجاد حس سر زندگی و طراوت کمک زیادی می‌کند. در این مطلب به بررسی مشخصات فرش دستباف ننج ملایر می‌پردازیم و بیشتر با حال و هوای این فرش دستباف آشنا خواهیم شد.
فرش دستباف هویت ایران و ایرانی
یکی از نمادهای هویتی ایران فرش دستباف است. در بیشتر نقاط جهان نام ایران با فرش‌های دستباف این سرزمین در هم آمیخته شده است. فرش‌هایی که زیبایی و کیفیت را توامان دارند و یکی از بهترین معرف‌های هنر ایرانی به شمار می‌روند. هر چند که متاسفانه در سال‌های اخیر تولید و استفاده از فرش ایرانی در کشور نسبت به گذشته کاهش یافته است. اما در سال‌های نه چندان دور فرش‌های دستباف نه تنها در خانه‌ای زینت بخش بودند بلکه به نوعی سرمایه زندگی افراد نیز محسوب می‌شدند. فرش دستباف ننج ملایر نیز یکی از انواع پر طرفدار فرش دستباف ایرانی به شمار می‌رود که در دنیا نیز طرفدارن زیادی دارد. در بازارهای جهانی در حدود 30 درصد از فرش‌های دستبافی که به فروش می‌رسد متعلق به هنرمندان ایرانی است که هنر بی بدیل خود را در قالب تار و پود به سیمای هنری ملموس در می‌آورند. طرح‌ها و ترکیبات به کار رفته در آن یاد آور شکوه این سرزمین و اصالت است. همین موارد به رونق و محبوبیت این فرش‌ها منتهی شده است و امروزه با افتخار در هر کجای دنیا می‌توانیم به فرش‌های بافته شده به دست هنرمندان این مرز و بوم ببالیم.
مشخصات فرش دستباف ننج ملایر
همانطور که در قسمت قبل اشاره کردیم فرش دستباف ایرانی اصالتی دارد که منحصر به خودش است و در هیچ جای دیگری یافت نمی‌شود. این منحصر به فرد بودن از ویژگی‌هایی ناشی می‌شود که در فرش‌های مناطق مختلف ایران نیز به وضوح دیده می‌شود. از این رو اگر اهل فن باشید و فرش دوست با یک نگاه بر قامت هر فرش می‌تواند پی ببرید که از کجای این مرز و بوم آمده و داستان پنهان در آن چیست. مشخصات فرش دستباف ننج ملایر نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نیست. ویژگی‌های کلی که برای این فرش می‌توان بر شمرد عبارتند از:
درخشنده بودن رنگ ها
یکی از مشخصات فرش دستباف ننج ملایر، قالب رنگی که برای این فرش در نظر گرفته می‌شود، است. این قالب، از درخشندگی زیادی برخوردار بوده و جلوه خاصی به آن می‌دهد. در رنگ آمیزی فرش دستباف ننج ملایر از موی رنگ نشده شتر و پشم رنگ شده گوسفند استفاده شده است. پایه رنگی مورد استفاده نیز آبی و قرمز است.
تقارن رنگی
تقارن در بین رنگ‌های مورد استفاده یکی دیگر از ویژگی‌های این فرش‌ها است. بهتر است برای دید درستی نسبت به رنگ در فرش در نور طبیعی به آن نگاه کنید. همچنین در اغلب اوقات رنگ‌ها در جهت خواب فرش تیره‌تر به چشم می‌آیند.
اختلاف در ابعاد فرش
معمولا در قسمت بالایی و پایینی فرش اختلاف چند سانتی متری از لحاظ اندازه وجود دارد. با تا کردن فرش از قسمت میانی می‌توان به میزان این اختلاف سایز پی برد. البته باید اضافه نمود که مشخصات فرش دستباف ننج ملایر، عیب محسوب نمی‌شود هر چند در ابعاد کوچک‌تر بیشتر به چشم خواهد آمد.
عمر طولانی
داشتن طول عمر بالا و ماندگاری کیفیت از دیگر ویژگی‌های انواع مختلف فرش ایرانی است که در فرش ننج ملایر نیز خود نمایی می‌کند. بنابراین این امکان وجود دارد که سال‌ها از آن استفاده کنند.
ایجاد حس آرامش
ترکیب رنگ‌هایی که در آن به کار رفته است باعث خواهد شد تا با نگاه کردن به آن احساس ارامش یافته و لذت ببرید. این نیز از دیگر ویژگی‌های برجسته درباره این هنر بی بدیل ایرانی در عرصه فرش است.
طرح و ساختار آن
از مشخصات فرش دستباف ننج ملایر می‌توان به طرح‌های مورد استفاده در این فرش اشاره کرد که بیشتر اشکال منتظم و هندسی هستند؛ از قبیل چهار ضلعی و لوزی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از نظر ساختاری نیز فرش ننج دارای پرزهای پر پشم و بلند است. همچنین برای پود در این فرش غالبا از پنبه استفاده می‌کنند و از آن به شکل تک پود و در بین گره‌های ترکی به کار رفته در این بافت استفاده می‌کنند.
خرید فرش دستباف ننج ملایر
حضور یک فرش دستباف ایرانی در هر منزلی می‌تواند نشان دهنده اصالت و هنر دوستیه اهل آن خانه باشد. اما خرید فرش دستباف نیز دارای ظرافت‌ها و پیچیدگی‌هایی است که بدون در نظر گرفتن آن‌ها نمی‌توان انتخابی ایده‌آل داشت. در این بخش از مقاله پیش رو به بررسی نکات مهم در خصوص خرید هنر دستبافی شده ایران زمین که فرش دستباف ننج ملایر را نیز شامل می‌شود، خواهیم پرداخت. با در نظر گرفتن این نکات در زمان خرید دچار سردرگمی و ابهام نخواهیم شد.
ثبات در رنگ فرش
یکی از اصلی‌ترین معیارهای زیبایی و ماندگاری در فرش‌های دستباف ثبات رنگ در آن‌ها است. در زمان خرید می‌توانید با استفاده از یک دستمال مرطوب این ثبات رنگ را مورد سنجش قرار داده و بررسی کنید. از طرفی رنگ در فرش باید در تمام بخش‌ها یکسان و یکنواخت باشد و از نظر میزان رنگ نیز غنی باشد. به قسمت‌های پایانی پرز فرش بیشتر توجه نمایید تا اگر اختلاف رنگی وجود دارد به صورت مشخص گردد.
کیفیت پرز فرش
انعطاف‌پذیری و دوام از ویژگی‌های مهم در پرز فرش دستباف به حساب می‌آیند. پرز نرم در یک فرش موجب دوام کمتر در آن خواهد شد. از طرفی هر چه پرز در فرش نرم‌تر باشد گرد و غبار بیشتری را به خود جذب خواهد کرد. مورد بعدی این که پرزهای نرم به اندازه پرز خشن با سهولت تمیز نخواهند شد.
بافت فرش
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در زمان خرید فرش دستباف ایرانی باید مورد توجه قرار داده شود بافت آن است. برای کنترل کردن این مورد نیز باید قسمت پشت فرش را مورد بررسی قرار دهید. هر گونه گره خوردگی و کوبیدگی و پوسیدگی می‌تواند نشان دهنده بافت نامناسب در فرش باشد. این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که بخش‌های پایینی فرش تراکم و بافت مستحکم‌تری نسبت به بخش‌های بالایی فرش دارند.
تقارن و ابعاد فرش
همانطور که در بخش قبلی اشاره شد کمی اختلاف در ابعاد بالایی و پایینی در نوع دستباف از فرش ایرانی طبیعی بوده و عیب محسوب نمی‌شود. اما اگر این اختلاف اندازه بیشتر از 3 سانتی متر باشد به ویژه در قالیچه‌های کوچک می‌تواند در زیبایی کار اثر منفی گذاشته و ایراد به حساب آید. بنابراین بهترین کار تا کردن فرش از بخش میانی و بررسی این مورد است. در بحث تقارن به رنگ‌ها نیز باید توجه گردد. رنگ‌های به کار رفته در اشکال مشابه باید یکی باشند. از دیگر نکاتی که در زمان خرید باید به آن دقت کرد این موضوع است که اشکال نباید در تمام بخش‌های فرش نیمه تمام رها شده باشند. این مورد بر روی زیبایی بصری کار اثر بسیار زیادی خواهد گذاشت.
سخن پایانی
نکات گفته شده از جمله مواردی بودند که در زمان خرید راهنما و کمک کننده خواهند بود. اما یکی دیگر از اقدامات لازم برای تجربه یک خرید خوب مراجعه به مراکز معتبر فروش و مشورت با افراد با تجربه و متخصص در زمینه فرش دستباف است. مجموعه عرسین یکی از گروه‌های موفق در کشور است که راهنمایی‌ها و مشاوره‌های لازم پیش از خرید را به مشتریان خود ارائه می‌نماید. فرش دستباف ننج ملایر یکی از جلوه‌های هنر بی بدیل ایرانی در عرصه فرش و قالی است که زیبایی دو چندان در فضا را برای شما به ارمغان خواهد آورد.
